SINT ERASMUS VAN FORMIA
(St.Erasmo, St. Elmis, St. Elmo, St. Telmo, St. Ermo, St.Erazim, St. Erasme)
Feestdag: 02 juni.
Leven en legende:
Sint Erasmus was eind derde eeuw bisschop van Antiochië.Tijdens de christenvervolging onder keizer Diocletianus verborg hij zich in de bergen van Libanon en leefde er meer dan zeven jaar als een kluizenaar, dagelijks gevoed door een raaf. Op goddelijk bevel hem door een engel gebracht, keerde hij echter terug op zijn bisschopszetel om openlijk het christelijk geloof te belijden. Natuurlijk werd hij toen gevangen genomen en gemarteld. Knotsen, loden pijpen, kokende hars, was en olie deerden hem echter niet. Een engel bevrijdde hem uit de gevangenis en bracht hem naar Sirmium. Daar ging hij gewoon verder met het belijden van zijn geloof. Opnieuw kwam hij daardoor in de gevangenis terecht. Ditmaal werd hij gered door de aartsengel Michaël en over zee naar Italië gebracht. Tijdens de overtocht, predikte Erasmus het evangelie aan de zeelui, er ontlaadde zich een hevig onweer, maar om zijn woorden niet te verstoren bleven de bliksems rond de masttop dansen. Even later kalmeerde Erasmus het water en de lucht. Terstond bekeerden bijna alle aanwezige zeelieden van het schip zich. Aangekomen in Italië werd hij evenwel ook daar gevangen genomen en gemarteld. Priemen werden onder zijn vingernagels gestoken en met een lier trok men zijn ingewanden uit zijn buik. Dit overleefde hij niet en stierf. Dit zou gebeurd zijn in Formia.
Patroon van:
zeelieden, schippers,spinners, garenspoelers, touwslagers, zeilers, van barende vrouwen.
Aanroepen tegen:
kolieken, zeeziekten, buikpijn, ingewanden ziekten,geboortepijnen, besmettelijke ziekten, kinderen die te veel huilen, onweer op zee.
Afbeelding en attributen:
- in bisschoppelijk ornaat met windas en windtouw of ankertouw.
- half naakt op een pijnbank terwijl zijn beulen zijn ingewanden rond een rad draaien.
- met een haspel waaromheen zijn darmen zijn gerold.
- met een zeilbootje of karveel.
- met raven die hem voedsel brengen
- met priemen of spijkers onder zijn nagels.
- soms houdt hij ter hoogte van zijn buik zijn ingewanden in zijn handen.
- soms zit hij tijdens zijn marteling in een ketel.
- met een scheepje op zijn hand.
Sint Elmisvuur (vooral in de tijd van de zeilschepen) op zee bij naderend onweer: elektrische ontladingen en blauwe pluimachtige vlammenkringen aan de top van de scheepsmast.
Het werd aanzien als bescherming van het schip door de heilige bij hevig onweer op zee.
Anekdoten:
•Bretonse zeelieden zagen in het St. Elmisvuur de zielen van verdronken collega’s.
•Duitse zeelieden geloofden dat het Sint Elmisvuur alleen te zien was als één van hun collega’s over boord geslagen was tijdens de storm.
•In de begijnhofkerk in Tongeren kwamen moeders de heilige Erasmus aanroepen tegen buikpijn bij kinderen. In de kerk hing een schilderij dat de marteldood van de heilige voorstelde. Het was de gewoonte om een luierspeld van het kind in het schilderij te steken en een andere speld eruit te trekken, want men mocht niet dezelfde speld opnieuw in de luier gebruiken. Zo werd de ziekte van het kind afgenomen en op een ander voorwerp (het schilderij) overgedragen en tegelijkertijd werd de geneeskracht van de heilige zo op het kind overgebracht. Omdat het schilderij deze behandeling slecht verdroeg, hing men er na een tijd een groot speldenkussen aan vast om daar het speldenritueel op te laten gebeuren, maar de voorkeur bleef toch naar het schilderij zelf uitgaan. Tot op vandaag is de schade aan het doek dan ook goed zichtbaar.
Weerspreuken: geen
Bronnen:
•"De heiligen.” Stijn Van der Linden. Uitg. Contact. Antwerpen 1999.
•" Sanctus, meer dan 500 heiligen herkennen.” Jo Claes, Alfons Claes, Kathy Vincke.Uitg. Davidsfonds. 2002.
•"Geneesheiligen in de lage landen.” Jo Claes, Alfons Claes, Kathy Vincke .Uitg. Davidsfonds 2005.
Tekst: J.P.